In 1275 schonken Arnoud van Leuven en Elisabeth, heer en vrouwe van Breda, de gehele novale tienden in de parochie van "Gestele" aan de Cisterciënserabdij van Sint Bernard aan de Schelde bij Hemiksem. Gastel bestond al wel als een zeer grote zelfstandige parochie, waarvan de stichting niet bekend is. In het begin van de 12e eeuw zou er al een kerkje of kapel gestaan hebben. Ook het tijdstip van de stichting van een eigen bestuur in de vorm van een schepenbank is niet bekend. In 1296 was een schepenbank actief. Bij de verdeling van het Land van Breda in 1287 tussen Breda en Bergen op Zoom bleef Gastel onder het gezamenlijke bestuur van de twee heren. Pas in 1458 werd Gastel onderdeel van het land van Bergen op Zoom. Dan is ook de parochie flink kleiner geworden, door de afscheiding van Hoeven en Oudenbosch, die ieder een eigen parochie gekregen
Nadat een geschil over vermeende eigendomsrechten was beslecht kon Jan IV van Glymes in 1550 de gorzen ten noorden van Gastel ter bedijking uitgeven. Het volgende jaar werd Nieuw Gastel, gelegen in de nieuwe polder "Heer Jansland", een zelfstandige parochie. Ook kreeg de polder een eigen bestuur dat gebruik maakte van het dorpshuis in het oude dorp, dat vanaf dan Oud Gastel  genoemd werd.

gemeentehuis Oud en Nieuw Gastel


In 1583, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd de dijk bij Nieuw Gastel door Staatse troepen doorstoken. Pas in 1594 werd de dijk weer gesloten, maar Nieuw Gastel was geheel in verval geraakt en ontvolkt. Ook Oud Gastel ontkwam niet aan plunderingen en brandstichting, maar bleef wel voortbestaan.
In 1810 tijd werden de twee dorpsbesturen samengevoegd tot één gemeente. Omdat Nieuw Gastel geheel verdwenen was, werd het in de 17e eeuw ontstane dorp Stampersgat, gelegen in de opnieuw drooggelegde polders ten noorden van Oud Gastel, vaak als Nieuw Gastel aangeduid.
In de 19e eeuw bracht de suikerindustrie werk in de agrarische dorpen. Door de aanleg van de tramlijn Steenbergen-Oudenbosch, die over Oud Gastel liep, werd de gemeente verkeerstechnisch ontsloten. Bovendien volgde spoedig een tweede lijn die van Roosendaal naar Willemstad liep. Deze deed ook Stampersgat aan. Vanaf ongeveer 1930 zijn deze tramlijnen buiten dienst gesteld.
Tijdens de bevrijding in 1944 werd vooral Stampersgat tijdens de bevrijding zwaar getroffen.

Digitale bronnen Oud en Nieuw Gastel

Heemkunde Oud en Nieuw Gastel